En el año de 2000 salíme de Barรงelona en companya de mis contadores, é biniendo por Iberia Airlines con buen tiempo, é otras vesses con contrario, llegamos a la cibdad que dissen Tenochtitlan; é en aquel tiempo ubo pestilencia del smog, que se nos murieron muchos contadores, é demás desto, todos los más adolecimos, e por comer unos que dissen tacos se nos facían vnas malas aguas por el culo, é llagas en las megillas, pero por conoscimiento del oro que aguardaba nos, persistimos las adbersidades varias.
ย ย ย ย ย E fuimos a Tenochtitlan porque se disse entre nosotros que es tierra jenerosa, de artos contratiempos é males abundantes, pero jenerosa con nosotros espanyoles, que mucho nos estiman, éย ย facen gran alboroto con nuestras múcicas, é en alta estima tienen las nuestras muestrasย ย de solidaridad política, que en mui bien laย ย tienen é festinan.
ย ย ย ย ย E mandan vnos oydores ó mensageros de sus caciques, con presentes para nos dar éย ย facer amistad, pues asy tratan las paces, é ahí mesmo nos pussieron en un mesón queย ย llaman Nikko, é vinieron cinquenta de losย ย ssuyos con sus mugeres, é trageron pescados asados é gallinas, é pan de casabe, é saumerios, é nos saumaron á todos, é aluego pusieron en el suelo vnas esteras que llaman petates é nos entregaron varios xeques. Luego que nos los ubiéremos embolsado, dieron grandes muestras de alegría, é señalaban acia la cibdad é deรงían "Zócalo, Zócalo, Méjico, Méjico", é nossotros non sabíamos qué cossa era Zócalo, ni aún Méjico.
ย ย ย ย ย E dije á mis contadores que depossitaran los dichos xeques en la Caixa de Barรงelona, por ver si buenos eran, é fueron buenos, lo que nos caussó mucha alegría, luego de tanta adbersidad, é ficimos gran fiesta solidaria. E ay un gran capitán que tienen en mucha estima, que se disse Marcos, que tiene su cu en un lugar que dissen Chiapas, que anda con la su cabeรงa metida en vna caperuรงa, é dixo "vengan todos, vengan en buena hora", é decidimos ir por no facer deshonor a sus ídolos, e dexé mis contadores en el mesón Nikko, é me rressibieron como señor muy principal, los sus vasallos, que llevan dos arcabuรงes alรงados en alto, que es señal que allí andaua el Gran Marcos, con la su pipaย ย como vara de justizia, é grande ferretería en el cuerpo que son cananas, é nos dixo curioso parlamento sobre lo caballeros esforรงados que éramos, é que los sus más viejos de los viejos ya decían palabra verdadera que vendríamos de donde sale el sol a solidariรงar con aquesta caussa, é mandó insultos a uno que dissen neoliberalismo, é saludos para su magestad Danielle, é Pili é Mili, é se despidió con gran cortessía.
ย ย ย ย ย E dexé ese cu é volví al mesón Nikko, por me descansar, é ya dicho lo tengo que vino luego la yterรงision de los que sse dissen rreporteros, que mucho preguntan de España eย ย Barรงelona, é mucho sonríen, é es menester colocarse vna caperuรงa como la del Marcos en cabeรงa, é facer con los dedos vna senyal con ellos que significa lo que los naturales llaman os la meto, que es dessir como fi de puta, é esta senyal de os la meto, ó fi de puta, mucho se celebra, é mucho sacan placas photogra-phicas que después rreproducen en los susย ย periódicos, porque nada celebran estosย ย naturales como que nossotros finxamos las sus costumbres, é digamos a gritos las sus voces vernáculas, que en mucho los conmueve, é se les arrasan sus ojos de agua, é arroxan tierra en las sus cabeรงas.
ย ย ย ย ย E fizimos función con múcicos en un teatro, é se llenó para gusto de los contadores, que giraron presto a la Caixa, é dieron por bueno el depósito, que mucho nos alegró, é antes de zarpar cantamos de nuevo en la plaza que le dissen Zócalo, que es muy ancha é grande, é quedamos admirados de la gran cantidad de naturales que dissen á coro las canciones, é dixen las sus raรงones, tan propias de ellos, que son chingada, é putos, é otras parecidas, é mucho celebran a un su señor Guatimuz, é se bessan é abraxan, é más aún quando vnos múcicos suyos que se dissen mariaxi suenan vnos como violines, é vnas como trompas de oro, de grande rressonancia, que desbaratan los tímpanos é facen grande mal é que son un coñazo.
ย ย ย ย ย Alleme entonces con otro de jubón e zaragüelles, é díxele que si por merced espanyol era, é se puso en cuclillas, como facen los naturales, é dixo "no, espanyol no, que catalán soi", é pareciome gran milagro. E dixo que se disse Manuel, vezino de Barรงelona, novelista, é que llegó a estas tierras por Iberia, acompañado de los sus contadores, é mucho fablamos de las cosas de Espanya, é que cómo mandáuamos los xeques a la Caixa. E me dixo este Manuel que al sur abía un cu de un gran capitán, que dissen Marcos, e díxele que sí, que conocido lo abía, e que Pili e Mili, é todo, é que el neoliberalismo es oxete; é díxome que si abíanme puesto la caperuรงa e díxele que sí, é que si el dedo fi de puta, é díxele que sí, é mucho nos rregocijamos que los yndios nos tengan por esforรงados, é quando supo mi nombre díxome que bien que canta mis canciones, é quando supe el suyo, díxele que bien que conozco sus novelas, é mucho celebramos que destruyan el FMI, é los nuestross contadores ficieron grandes carcaxadas.
ย ย ย ย ย E fuimos al mesón Nikko e bebimos vna bebida aborigen que dissen tequila que mucho yncendia el cuerpo, é también el alma, é inflama los que dissen tompayates, é comimos en abundancia capones é vaca é vnos como xexenes que llaman xumiles, é nos fizo grande mal, é ovo que trair dotor, é ficimos lenguas de nuestras abenturas, é brindamos por estas tierras que de pasmo llenan, é rodamos por tierra de ebriedad. Y todo era brindis, él por Xoaquim,ย ย é yo por Manuel, é mucho nos rregocijamos, é Manuelย ย explicóme cossas muy sabias de estas tierras, que es letrado, é díxome que él en Barรงelona sólo es un gran escribidor, é acá es gran señor, que lo tratan con rango deย ย capitán, é que estaba en La Rambla con morriña, é queย ย decidió venir, porque acá está la Estoria, é en La Rambla sólo está un tedio, é por saber más de la violencia, pues quería saber "fasta qué punto vna violencia concitada no pretende exceder a la violencia estructural provocadora, sino desarticularla"; é porque sintió que acá los yndiosย ย necesitauan saber que los escribidores que rrespetan aquí estauan equibocados, que "son dogmáticos é sectarios"; e para explicalles que "la izquierda europea aún no sse faย ย autosincerado sobre la su identidad é función estórica"; é para divulgar una buena nueva que se disse "simiente de futuro", porque asy fabla este Manuel, que vaya que tiene letras, é que si el mestizaje é la dignidad yndígena, é en fin, otro coñazo.
ย ย ย ย ย E a la mañana siguiente, tomamos vno que llaman elย ย continental breakfast, é diximos adioses, é dexamos cartasย ย para que si venían por estas tierras otros espanyoles que fuesen bien tratados, é no les ficiesen agravios, la qualย ย carta luego se la dio a la capitana de la cibdad, é mandamos reverencia al señor Guatimuz; é después de despedidas é muchos alagos é ofrecimientos nos ficimos a vela por Iberia Airlines, é nuestros amigos dixeron "que volvamos, volvamos", é de volver abremos, que esta tierra es maravilla, é divertida, é además aporta xeques a la Caixa, que es un gusto de tener por mi ven-tura otra rriqueza que dexar a mis fijos é descendientes, además de esta mi verdadera y notable rrelación que agora al escribilla se me arrasan los ojos de agua. –
Es un escritor, editorialista y acadรฉmico, especialista en poesรญa mexicana moderna.
